Rooms-Katholiek erfgoed in Leimuiden e.o.

 kleinrondleimuiden.nl | oudleimuiden.nl

Rooms-Katholiek erfgoed in Leimuiden e.o.

De Johannes de Doper kerk is een rooms-katholieke kerk aan de Willem van der Veldenweg.

Meer ansichtkaarten van deze kerk.

Vlak bij de grens van Leimuiden en Rijnsaterwoude staat de Rooms-Katholieke Kerk van de Heilige Johannes de Doper. Al vele generaties lang is dit kerkgebouw een vertrouwde ontmoetingsplaats voor de katholieke gemeenschap uit beide dorpen.

Vroege wortels: van kapel tot parochie (11e – 16e eeuw)

Al in 1063 wordt er melding gemaakt van een kapel in "Liethemuten", de oude naam van Leimuiden. Bisschop Wilhelmus I van Utrecht schonk toen de helft van de opbrengsten van diverse kerken, waaronder die van Leimuiden, aan de abdij van Echternach.

Via deze lijn werd Leimuiden een dochterkerk van Oegstgeest, die terugging tot Sint Willibrordus. Of en wanneer de gemeenschap officieel tot parochie werd verheven, is niet precies bekend.

In de loop van de tijd werd het kerkje te klein. Rond 1555 volgde een vergroting. Met steun van de bisschop van Utrecht kon de bouw doorgaan, ook al waren de middelen beperkt. Nog voordat de kerk officieel werd ingewijd, mochten er al sacramenten worden toegediend.

De Reformatie en schuilkerken (16e – 18e eeuw)

In de tweede helft van de zestiende eeuw namen de gereformeerden de kerk in bezit. Katholieken weken uit naar schuren en onopvallende gebouwen om de mis te vieren.

Rond 1667 kwam er nieuw leven in de parochie dankzij pastoor Antonius van der Plaat. Na veel omzwervingen kregen de katholieken in 1752 toestemming om een nieuwe kerk te bouwen in Rijnsaterwoude.

Het was een eenvoudig gebouw met altaar, zangkoor en orgel. In de achttiende eeuw werd het gemoderniseerd met een pannendak en een kleine toren. Van afbeeldingen van dit kerkje is niets bewaard gebleven.

De bouw van de Sint Jan de Doperkerk (19e eeuw)

Pastoor Johannes van der Hulst kwam in 1841 naar Leimuiden en besloot een grotere kerk te bouwen. Dankzij subsidies en leningen kon in 1851 met de bouw worden begonnen.

Ondanks faillissementen en bouwproblemen verrees uiteindelijk een kerk in neogotische stijl, ontworpen door timmerman C. Dobbe uit Sassenheim.

28 juli 1856 - De kerk werd ingewijd door bisschop J.J. van Vree. Het feest trok veel belangstelling: achttien jongemannen te paard begeleidden de bisschop en zes bruidjes strooiden bloemen.

Enkele maanden later werd ook het nieuwe orgel ingewijd, gebouwd door de gebroeders Ypma en Adema. Pastoor Van der Hulst overleed in 1861 en werd naast de kerk begraven.

School, klooster en parochieleven (19e – begin 20e eeuw)

Na de bouw groeide de gemeenschap verder:

• 1865 - Nieuwe pastorie
• 1874 - School met onderwijzerswoning
• 1905 - Zusters Franciscanessen arriveren, verzorgen onderwijs vanuit het Sint-Jozefklooster
• 1917 - Begrafenisvereniging Sint-Barbara opgericht
• 1928 - Kerk uitgebreid met twee kapellen voor extra zitplaatsen

Het parochieleven bloeide met verenigingen en een actief kerkelijk leven.

Oorlogsjaren en oecumene (1940 – 1970)

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd de kerk zwaar getroffen:

• 1942 - De grote klok uit 1823 werd door de bezetter gevorderd
• Ramen raakten beschadigd door bommen
• Het nieuwe orgel, besteld in 1943, werd pas in 1948 geleverd

In de jaren zestig volgde een restauratie. De kerk kreeg een lichter interieur en een nieuwe torenspits.

1963 - Gezamenlijk met de protestantse gemeente werd "Negen Eeuwen Christendom rondom het Braassemermeer" gevierd – een teken van oecumene.

Restauratie en vernieuwing (1980 – heden)

Grote restauratie (1991-1992)

Eind jaren tachtig verkeerde de Johannes de Doperkerk in een slechte staat. Loszittende en vallende stenen maakten een grondige restauratie noodzakelijk.

• 1991-1992 - Grootscheepse opknapbeurt onder leiding van architect H.W. Bakker
• Voor het eerst werd computergestuurd schilderwerk toegepast voor de verfijnde neogotische details
• 30 augustus 1992 - Feestelijke heropening door bisschop R. Ph. Bär

Recente ontwikkelingen

• 2001 - De Priester Hendrikzaal wordt geopend (ontmoetingsruimte)
• 2002 - Aansluiting bij federatie De Doortocht
• 2006 - Viering van het 150-jarig bestaan

Tegenwoordig is de kerk onderdeel van de parochie Heilige Franciscus binnen de RK Groene Hart-federatie, meer specifiek binnen de federatie Clara & Franciscus.

Interieur en kunstschatten

De kerk ademt nog altijd de sfeer van de negentiende-eeuwse neogotiek:

• Hoofdaltaar en communiebank – rijk versierd door Louis Veneman
• Preekstoel – gemaakt door C. Dobbe, met de vier evangelisten en Johannes de Doper
• Kruiswegstaties – geschilderd door W. Kerremans in 1861
• Glas-in-loodramen – met voorstellingen van heiligen, geschonken door parochianen
• Beelden – waaronder een Sint-Jozefbeeld en een kruisbeeld

Deze tekst is mede tot stand gekomen met ondersteuning van AI.